Özel sektörün dış borcuna dikkat!

Özel sektörün önümüzdeki bir yıl içinde ödemek zorunda olduğu dış borcun, 88,2 milyar doları normal vadeli olmak üzere, toplam 140 milyar 726 milyon dolar olduğu ortaya çıktı...

Türkiye'nin bir yıl içinde ödemesi gereken (kısa vadeli) dış borcu Temmuz sonu itibariyle 104 milyar 966 milyon dolar oldu. Bu borcun 88 milyar 233 milyon dolarlık bölümü özel sektöre ait. Ancak özel sektörün bir yıl içinde ödemesi gereken dış borcunun, bu normal vadeli borçtan ibaret olmadığı, ödenemeyen geçmiş vadeli borçlarla birlikte, bir yıl içinde özel sektörün ödemesi gereken toplam dış borcun 168 milyar liranın üzerinde olduğu ortaya çıktı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Türkiye'nin Temmuz sonu itibariyle ödemeler dengesi ile özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borçlarıyla ilgili verileri yayımladı.

TCMB verilerinde Türkiye'nin dış borç rakamlarında dikkat çeken iki nokta var. Birisi toplam dış borç stokunun her yıl artmaya devam etmesi. Diğeri de dış borçlanmanın devletten özel sektöre geçmesi. Artık dış borçların ezici çoğunluğu özel sektöre ait. Kamusal projelerde bile dış krediler yüklenici özel sektör tarafından sağlanıyor.

Örneğin 1990 yılının son çeyreğinde Türkiye'nin kısa vadeli borç stoku toplam 9,5 milyar dolar iken bu rakam Temmuz 2016'da yaklaşık 105 milyar dolara yükseldi.

1990'dan bu yana, kısa vadeli toplam dış borç stoku 9,5 milyar dolardan 105 milyar dolara tırmanırken, kamunun payı düştü ve örneğin Merkez Bankası'nın dış borcu 855 milyon dolardan 150 milyon dolara geriledi.

Temmuz 2016'da 104 milyar 996 milyon dolar kısa toplam vadeli borç içinde “kamu”nun payı 16 milyar 583 milyon dolar oldu.

Dış borcun 54,5 milyar doları Amerikan Doları, 30,1 milyar dolarlık bölümü Euro,

17,4 milyar dolar tutarındaki bölümü de TL borçlardan oluştu.

Temmuz 2016 sonu itibariyle 104 milyar 966 milyon dolar kısa vadeli dış borcun 88 milyar 233 milyon doları özel sektör borcu. Özel sektör borçlarının 50,8 milyar doları banka ve finans kuruluşları, kalan 37,3 milyar doları da doğrudan şirketlere ait.

Şirket borçlarının 34,5 milyar dolarlık büyük bölmünü “ithalat kaynaklı ticari krediler” oluşturuyor.

'KALAN VADEYE GÖRE'...

Bu arada, TCMB, Temmuz 2016 itibariyle “Kalan vadeye göre borçlu bazında kısa vadeli dış borç stoku” verilerini açıkladı. Buradaki rakamlara göre, Türkiye'nin kısa vadeli (Bir yıl içinde ödenmesi gereken) borcu, 140 milyar 726 milyon doları özel sektöre ait olmak üzere toplam 168 milyar 48 milyon dolara ulaştı.

Bu rakamlar, “orijinal vadesine bakılmaksızın bir yıl ve daha kısa kalan borçları” gösteriyor. Yani Türkiye'de özel sektör, önümüzdeki bir yıl içinde 88,2 milyar dolar vadeli normal borçla birlikte toplam olarak 140 milyar 726 milyon dolar dış borç ödemek zorunda.

UZUN VADELİ BORÇ 206,6 MİLYAR DOLAR

TCMB verilerine göre, Türkiye'de özel sektörün bir yıl ve sonrasında ödenecek (Uzun Vadeli) dış borç stoku ise 206 milyar 615 milyon dolar oldu.

Özel sektörün vadesi bir yılın üzerinde olan 206,6 milyar dolar dış borcunun, genel olarak 107,1 milyar doları finansal kesime, 99,4 milyar dolarlık bölümü de banka ve finans dışındaki şirketlere ait.

Tabloda da görüleceği gibi, uzun vadeli dış borçlarda en çok dikkat çeken şey, dış borçlanmada hizmet sektörün payının artması. Hizmet sektörünün toplam uzun vadeli dış borcu 2002 yılında 9,1 milyar dolar iken, Temmuz 2016'da 60,8 milyar dolara tırmandı. İnşaat sektörü 10,3 milyar dolar, ulaştırma 19,5 milyar dolar, perakende 4,4 milyar, iletişim 8,8 milyar dolar, elektrik ve gaz sektörü 10,2 milyar dolarla en fazla dış borcu olan sektörler durumunda.

DIŞ BORÇ FAİZLERİ

Özel sektörün dış borçlanmasında genelde “değişken faiz” uygulanırken, sabit faizlerde oran

finansal kesim harici şirketlerde, ortalama yüzde 4,8 civarında gerçekleşti.

Peki özel sektörün borçlu olduğu ilk on ülke hangisi? 

Özel sektör uzun vadeli toplam 206 milyar 615 milyon dolar dış borcunun 118,8 milyar doları Avrupa, 30,7 milyar doları Asya, 23,4 milyar doları Amerika kıtasına.

Özel sektörün en borçlu olduğu ilk 10 ülke şöyle:

İngiltere         : 30.774.249.915

Almanya        : 20.026.519.101

ABD              : 19.096.826.915

Hollanda        : 16.587.230.115

Lüksemburg   : 12.339.009.190

Bahreyn         : 11.564.994.228

Avusturya      : 9.059.560.833

Belçika          : 5.400.827.396

İtalya             : 3.179.629.800

B. Arap Emirlikleri : 2.992.692.952

Not: Bu haber Ekohaber'in 1064 sayısında yayımlandı.