Memleket ele çalışıyor: 10 yılda yarım trilyon dolar!

    

Dursun EROĞLU

Türkiye’nin yurt dışına “borç” olarak ödediği paralar son 10 yılda neredeyse 4 kat artmış. Küresel kriz sonrasında dışarı ödediğimiz para yarım trilyon doları buluyor. Vatandaş işsizlik ve pahalılıktan şikâyet ederken, ekonominin “dışarıdan” neden tozpembe göründüğü şimdi daha iyi anlaşılıyor. Meğer memleket komple ele, dışarıya, çalışıyormuş!

Sevgili okurum, “haber”in “köşe yazısı” olarak kullanılmasına hep karşıyımdır. Ama bu haberi gazete sütunlarında göremeyince, buraya yazmak farz oldu… Geçtiğimiz hafta TCMB’nın açıkladığı “Dış Borç Servisi” verileri, ekonominin durumunu gözler önüne seriyor.

Piyasadaki sıkıntılara rağmen makro ekonomik verilerin “düzgün” görünmesi, “siyasi istikrar” ve ülkenin “yurt dışındaki itibarı”, küresel krizin “teğet geçmesi”, hükümetin ekonomideki “başarısı” vs. aslında bu rakamlarda gizli diye düşünüyorum.

“Merkez”in verilerinden hazırladığımız tabloda, yıllara göre Türkiye’nin ödediği dış borç miktarları yer alıyor.

 “Hükümet” sütunu, TCMB ile hükumetin harcama kalemleri, IMF geri ödemeleri ve tahvil ihracı ile sağlanan kredilerin geri ödemesini de içeriyor.

“Özel sektör” sütununda ise ticari kuruluşlar, bankalar ve Türkiye’deki yabancı sermayeli şirketlerin geri ödemeleri dahil… Rakamlar (milyon dolar) şöyle:

Yıl       Dış Borç         Hükümet         Özel sektör

            Ödeme

1998        16.503             9.078               7.425  

1999        18.315             8.192               10.123

2000        21.939             8.578               13.61

2001        24.623             10.852             13.771

2002        28.852             15.850             13.002

2003        27.811             13.872             13.939

2004        30.488             17.127             13.361

2005        36.803             19.861             16.942

2006        40.070             18.752             21.318

2007        48.685             17.674             31.011

2008        53.832             14.095             39.737

2009        58.917             10.280             48.637

2010        55.833             11.396             44.437

2011        50.657             11.501             39.156

2012        52.281             11.396             40.885

Toplam: 536.475        181.369           355.108

Dikkatinizi çekmek istediğim noktalar:

-          Demek ki, Türkiye son on yılda yarım trilyon dolar dış borç ödemiş. Mevcut dış borç stoku da bu civarda. Bu iki kalem toplanınca ülkenin milli gelirini aşıyor…

-          Artık dış borç devletten değil, özel sektörden geliyor. 2001 küresel krizi öncesi kamu ve özel borçlar yarı yarıya iken, artık özel sektör devletin 4 katı borçlanır olmuş. Şimdi hükümetin “IMF’ye borcu kapattık” sözü daha iyi anlaşılıyor… Kamusal projeler dahil artık bütün işler dış kredi ve yerli yabancı özel sektör eliyle oluyor. Tabi hazine garantisi altında…

-          Merkez Bankası artık dış borçlanma yapmıyor. 2001 öncesi yılda 6-7 milyar dolar dış borç ödeyen Merkez, artık sıcak para akışını güvence altına almak için piyasadan döviz topluyor, rezerv tutuyor.

Bir de, dış borç ödemelerinde hafif bir aksama olunca nedense içeride siyasi gündem allak bullak oluyor, siyasi istikrara gölge düşüyor galiba!... Rakamlardan öyle bir şey de hissettim… Ne dersiniz?

Bu yüzden, aman, derim... Sakın ola bir aksama olmasın! Daha çok borç alıp faiz ödeyelim, gönüllerini hoş edelim… Biz çalışalım, paraları onlara verelim. 

Yoksa istikrar bozulur, tövbe!

İyi pazarlar…