KOBİ'ler neden büyüyemiyor ki?

Genç Sanayici ve İşadamları Derneği'nin (GESİAD) aylık geleneksel “Sinerji Toplantısı”nda küçük işletmelerin ve KOBİ'lerin büyümesi ele alındı. GESİAD Başkanı Ramazan Kaya, işlerini büyütmek isteyen genç girişicilerin pratikte karşılaştıkları sıkıntıları dile getirirken, Türkiye'nin sayılı işadamlarından birisi haline gelen Özdilek Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Özdilek, gençlere deneyimlerini anlattı, tavsiyelerde bulundu.

Almira Otel'deki GESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya'nın satır başları ile özetlediği tablo küçük ve orta ölçekli firmaların, işlerini büyütmek isteyen genç girişimcilerin içinde bulunduğu durumu, ilişkileri ve açmazları anlatması bakımından çok önemliydi.

İşte GESİAD Başkanı Kaya'nın sıraladığı sorular:

“* Pazara giriş çok kolay. Canı sıkılan bir makine alıp üretime soyunabiliyor. Bu kişi merdivenaltı çalışmayı tercih ediyorsa, zaten sigortasız ucuz işçi çalıştırıp zengin olmayı kendine yeterli görüyor. Edindiği zenginliği zenginliği de işi yerine evine, arabasına yatırabiliyor.

* İncelemeden, fizibilite yapmadan işe giriliyor. Belli bölgelerde bazı işletmeler gereğinden fazla oluyor. 'Komşu şu işi yapıyor diye' giriyor. Davulun sesi uzaktan hoş geliyor. Küçük sermaye gerektiriyorsa katılım daha yoğun oluyor. Son günlerde önüne gelenin inşaat sektörüne girmesi gibi.

* 'Çorba parası çıksın' diye başlanıyor, işi büyütme hedeflenmiyor. Daha başlangıçta ben küçük kalacağım diye düşünülüyor, bu da vizyonsuzluğa neden oluyor.

* Kültürümüz büyümeye, ortaklıklara engel. 'Azıcık aşım, ağrısız başım', 'Küçük olsun benim olsun,' sözleri bunu ifade ediyor.

* Kurumsallaşamamak. Küçükken patron işi çok güzel idare ediyor. Ancak KOBİ statüsüne geçince yöneticiler istihdam ediliyor, sabit maliyetler artıyor. Şirket artan maliyetleri karşılamakta zorlanıyor ve gerekli yatırımları yapamıyor.

* KOBİ olduğunda patron tepe yöneticisi gibi yönetmeye devam ediyor. İşin hızla büyümesi büyük şirket olması gerekiyor, ancak başta patron olduğu için şirketin büyüyebileceği sınırları o çizmiş oluyor.

* Başlangıçta bir plan olmadığı için uygun stratejiler geliştirilemiyor. Ucuz işgücü, akrabayı çalıştırma, tanıdıklara satmak vs. mikro işletme için nispeten yeterli oluyor, ancak büyüdükçe yeterli olmuyor.

* Aileden çalışanlar bilerek veya bilmeyerek patronun işini büyütmesine engel oluyor.

* Odaklanma eksikliği. Şirket sahipleri 'bütün yumurtalar aynı sepette olmasın' diyerek kazancını başka alanlara yatırmaya tercih ediyor. Ambalaj sektöründen örnek, kutu atölyesi oluklu hattı kuruyor, oluklu kutuya giriyor, öylece de kalıyor. Oluklu mukavva kağıt fabrikaları öyle kalıyor.

* 'Memleketime yatırım yapayım' diye işe başlanıyor. Hammaddeye, müşteriye ne kadar yakın, işgücü var mı diye bakılmıyor, şirketin büyüme şansı da olmuyor.

* KOBİ'ler mikro işletmelere göre daha çok denetleniyor ve bu da maliyetleri artırıyor.”